పాకిస్తాన్ పై అప్పుల కుప్ప.. ఎప్పుడో బద్దలవ్వడం ఖాయం

పాకిస్థాన్‌.. ఉగ్రవాదాన్ని పెంచి పోషిస్తోందనే అపవాదుతో పాటు, తీవ్రమైన ఆర్థిక సంక్షోభంలో కూరుకుపోయి ప్రపంచ దేశాల దృష్టిలో పలుచన అవుతోంది. రుణ భారం ఆ దేశాన్ని ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తోంది. అప్పుల ఊబిలో కూరుకుపోయిన పాకిస్థాన్‌ ప్రస్తుత ఆర్థిక పరిస్థితి, రుణాల వివరాలు ఇలా ఉన్నాయి.

-పెరుగుతున్న రుణ భారం:

పాకిస్థాన్‌ మొత్తం రుణం పాకిస్థానీ రూపాయి (పీకేఆర్‌)లలో ఏకంగా 70.36 ట్రిలియన్లకు చేరింది. ఇది భారత కరెన్సీలో సుమారు రూ.21.15 లక్షల కోట్లకు సమానం. ఈ రుణంలో దేశీయ, అంతర్జాతీయ అప్పులు రెండూ ఉన్నాయి. ఆందోళన కలిగించే విషయం ఏమిటంటే, ఈ మొత్తం అప్పులో గణనీయమైన భాగం చైనా నుంచే తీసుకోవడం. పాకిస్థాన్‌ మొత్తం రుణంలో సుమారు 22 శాతం చైనా సమకూర్చినవే కావడం గమనార్హం. అధిక వడ్డీలకు అప్పులిస్తూ, తన వ్యూహాత్మక ప్రయోజనాలకు అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాలను అక్కడ అభివృద్ధి చేస్తోంది చైనా. పాకిస్థాన్‌ దీన్ని గ్రహించినా, చేసేదేమీ లేక మిన్నకుండిపోవాల్సిన పరిస్థితి నెలకొంది.

-విదేశీ రుణాలు, చెల్లింపుల ఒత్తిడి:

పాకిస్థాన్‌ విదేశీ రుణం సుమారు 130 బిలియన్ డాలర్లుగా (భారత కరెన్సీలో సుమారు రూ.10.7 లక్షల కోట్లు) ఉంది. ఇది ఆ దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థపై తీవ్ర ఒత్తిడిని పెంచుతోంది. మరింత కలవరపెట్టే విషయం ఏమిటంటే, రాబోయే ఏడాదిలో పాకిస్థాన్‌ సుమారు 30.6 బిలియన్ డాలర్ల (సుమారు రూ.2.53 లక్షల కోట్లు) స్వల్పకాలిక విదేశీ చెల్లింపులు చేయాల్సి ఉంది. ఇది పాకిస్థాన్‌ విదేశీ మారక నిల్వలపై తీవ్ర ప్రభావాన్ని చూపుతుంది.

- అప్పుల ఊబిలో.. రుణ-జీడీపీ నిష్పత్తి:

పాకిస్థాన్‌ రుణ-జీడీపీ నిష్పత్తి 70 శాతానికి పైగా ఉంది. దీనికి తోడు, ప్రభుత్వ ఆదాయంలో 50-60% కేవలం వడ్డీ చెల్లింపులకే ఖర్చు చేయాల్సి వస్తోంది. ఇది అభివృద్ధి కార్యక్రమాలకు, సంక్షేమానికి కేటాయించే నిధులను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేస్తోంది.

- ఐఎంఎఫ్ బెయిలవుట్ - కఠిన షరతులు:

తీవ్రమైన ఆర్థిక సంక్షోభాలను ఎదుర్కొంటున్న దేశాలకు అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి (ఐఎంఎఫ్) ఆర్థిక సహాయం అందిస్తుంది. దీన్నే ఐఎంఎఫ్ బెయిలవుట్ అంటారు. ఇది సాధారణంగా రుణాల రూపంలో వస్తుంది. అయితే, ఈ సహాయం పొందడానికి దేశాలు తమ ఆర్థిక వ్యవస్థను స్థిరీకరించడానికి కఠినమైన సంస్కరణలను అమలు చేయాల్సి ఉంటుంది. ఇందులో భాగంగా, 2023లో పాకిస్థాన్ 7 బిలియన్ డాలర్ల ఐఎంఎఫ్‌ బెయిలవుట్‌ ప్యాకేజీని పొందింది. ఈ ప్యాకేజీ పొందడం కోసం గ్యాస్ టారిఫ్ పెంపు, కొత్త పన్నులు వంటి కఠినమైన షరతులకు పాకిస్థాన్‌ అంగీకరించాల్సి వచ్చింది.

- తరుగుతున్న విదేశీ నిల్వలు:

పాకిస్థాన్‌ విదేశీ మారక నిల్వలు ఆందోళనకరంగా తక్కువగా ఉన్నాయి. 2025 ఏప్రిల్ నాటికి విదేశీ నిల్వలు కేవలం 15.4 బిలియన్ డాలర్లుగా (రూ.1.27 లక్షల కోట్లు) ఉన్నాయి. ఈ నిల్వలు మూడు నెలల దిగుమతులకు కూడా సరిపోవు. ఇది దిగుమతులు, విదేశీ రుణాల చెల్లింపులకు పెద్ద సవాలుగా మారింది.

- సైనిక వ్యయంపై ప్రభావం:

పెరుగుతున్న అప్పుల భారం పాకిస్థాన్‌ సైన్యంపై కూడా ప్రభావం చూపుతోంది. ఆర్థిక ఇబ్బందుల కారణంగా సైన్యానికి అందించే రేషన్‌ను తగ్గించాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడింది. ఇంధన కొరత వల్ల సైనిక విన్యాసాలను కూడా రద్దు చేయవలసి వచ్చింది. ఇది దేశ భద్రతపై కూడా పరోక్షంగా ప్రభావం చూపే అవకాశం ఉంది.

- ఆర్థిక సవాళ్లు, రూపాయి పతనం:

భారత్ తో ప్రత్యక్షంగా, పరోక్షంగా దిగుమతులు నిలిపివేయడం కూడా పాకిస్థాన్‌ ఆర్థిక వ్యవస్థను మరింత కుదేలు చేసింది. ప్రస్తుతం పాకిస్థానీ రూపాయి విలువ అమెరికా డాలర్‌తో పోలిస్తే రూ.281గా ఉంది. రాబోయే రోజుల్లో ఇది రూ.400కు పడిపోతుందనే భయాందోళనలు నెలకొన్నాయి. పరిమిత విదేశీ నిల్వలు, పెరుగుతున్న తిరిగి చెల్లించే అప్పులతో పాకిస్థాన్ రుణ సంక్షోభం మరింత తీవ్రమవుతోంది. ఉగ్రవాదాన్ని పోషిస్తోందనే కారణంతో ఇటీవలి భౌగోళిక రాజకీయ ఉద్రిక్తతల నేపథ్యంలో పాకిస్థాన్‌కు ఐఎంఎఫ్ సాయాన్ని భారత్ వ్యతిరేకిస్తోంది.

మొత్తంగా చూస్తే, పాకిస్థాన్‌ తీవ్రమైన ఆర్థిక సంక్షోభంలో కూరుకుపోయింది. పెరుగుతున్న అప్పులు, తగ్గుతున్న విదేశీ నిల్వలు, బలహీనపడుతున్న కరెన్సీ ఆ దేశ భవిష్యత్తును ప్రశ్నార్థకం చేస్తున్నాయి. ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని సాధించడం పాకిస్థాన్‌కు తక్షణావశ్యకం.