11,223 స్టార్టప్స్ బంద్… దేశానికి ఏమిటీ ఉపద్రవం?

భారత్ అంటేనే ఇన్నోవేషన్‌కు నిలయంగా, స్టార్టప్స్‌కు కేరాఫ్ అడ్రెస్‌గా పేరు సంపాదించింది. ప్రపంచంలో అమెరికా, చైనా తర్వాత మూడవ అతిపెద్ద స్టార్టప్ హబ్‌గా భారత్ నిలిచింది. ప్రభుత్వ Startup India పథకం, ఫండింగ్ ఎకోసిస్టమ్, యువతలో పెరిగిన ఆంత్రప్రెన్యూర్‌షిప్ స్పూర్తి వల్ల భారత్‌లో 1.25 లక్షలకుపైగా స్టార్టప్స్ ప్రభుత్వ గుర్తింపు పొందాయి. అయితే ఇదే భారత్‌లో ఈ ఏడాది ఒక్క సంవత్సరంలోనే 11,223 స్టార్టప్స్ బంద్ అయ్యాయి. ఈ సంఖ్య చిన్నది కాదు. ప్రతి రోజు సగటున 30కి పైగా స్టార్టప్స్ మూతపడుతున్నాయనే అర్థం. ఇంత పెద్ద సంఖ్యలో స్టార్టప్స్ ఎందుకు బంద్ అయ్యాయి? దానికి వెనుక ఉన్న ప్రధాన కారణాలు ఏమిటి? ఇప్పుడు వాటిని వివరంగా చూద్దాం.

* ఫండింగ్ కరువు – పెట్టుబడుల కొరత

గత రెండేళ్లలో ప్రపంచ ఆర్థిక పరిస్థితులు మారాయి. అమెరికా, యూరప్ దేశాల్లో వడ్డీ రేట్లు పెరగడంతో పెట్టుబడిదారులు సేఫ్ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్స్‌ వైపు మొగ్గారు. దాంతో భారత స్టార్టప్స్‌కు వచ్చే వెంచర్ క్యాపిటల్, ప్రైవేట్ ఈక్విటీ పెట్టుబడులు గణనీయంగా తగ్గిపోయాయి. 2021లో 42 బిలియన్ డాలర్ల పెట్టుబడులు వచ్చి ఉంటే, 2024 నాటికి అవి 8 బిలియన్ డాలర్లకు పడిపోయాయి. ఫండింగ్ లేకపోవడంతో చాలా స్టార్టప్స్ ఆర్థికంగా నిలదొక్కుకోలేక మూతపడ్డాయి.

* బిజినెస్ మోడల్ లోపాలు

చాలా స్టార్టప్స్ కొత్త ఆలోచనతో మొదలైనా, స్పష్టమైన వ్యాపార వ్యూహం లేకుండా పనిచేశాయి. “గ్రోత్ ఫస్ట్, ప్రాఫిట్ లేటర్” అనే ఫిలాసఫీతో నడిచిన స్టార్టప్స్ నష్టాలకే గురయ్యాయి. మార్కెట్ సైజ్‌ అంచనా తప్పు, కస్టమర్ బేస్‌ స్థిరంగా లేకపోవడం, తప్పు మార్కెటింగ్ వ్యూహాలు.. ఇవన్నీ వాటి మూతపడటానికి కారణమయ్యాయి.

* ఆపరేటింగ్ ఖర్చులు పెరగడం

కోవిడ్ తర్వాత ఆపరేషనల్ ఖర్చులు, టెక్ టాలెంట్ జీతాలు, ఆఫీస్ రెంట్‌లు, మార్కెటింగ్ వ్యయాలు భారీగా పెరిగాయి.

ఫండింగ్ రాక తగ్గి, ఖర్చులు పెరగడంతో చాలా కంపెనీలు సస్టైన్ కావడం కష్టమైంది. అందువల్ల ఆర్థిక ఒత్తిడి వల్లే మూతపడ్డాయి.

* ప్రాఫిట్ మార్జిన్స్ లేకపోవడం

ఒక స్టార్టప్ ఎన్ని యూజర్లు సంపాదించినా, లాభాలు రావాలి. కానీ భారత్‌లో అనేక స్టార్టప్స్ యూజర్ గ్రోత్ మీదే దృష్టి పెట్టి, రేవెన్యూ మోడల్‌ను నిర్లక్ష్యం చేశాయి. ఫ్రీ ఆఫర్లు, భారీ డిస్కౌంట్లు ఇచ్చి కస్టమర్లను ఆకర్షించినా, ఆ వ్యూహం చివరికి వారినే దెబ్బతీసింది.

* టాలెంట్ మేనేజ్‌మెంట్ సమస్యలు

మంచి ఐడియా ఉన్నా, దాన్ని అమలు చేయడానికి సరైన టీమ్ అవసరం. అనేక స్టార్టప్స్‌లో లీడర్‌షిప్ లోపం, టీమ్ మోటివేషన్ లోపం, అనుభవం లేని ఫౌండర్లు వంటి అంశాలు కంపెనీలను దెబ్బతీశాయి.

* రెగ్యులేటరీ సవాళ్లు

భారతదేశంలో ట్యాక్స్ పాలసీలు, కాంప్లయెన్స్ నియమాలు, లైసెన్సింగ్ ప్రాసెస్‌లు ఇప్పటికీ క్లిష్టంగా ఉన్నాయి. ఫైనాన్స్, ఫుడ్, హెల్త్‌కేర్ వంటి రంగాల్లో లైసెన్సులు పొందడం కష్టమవుతోంది. ఈ కారణంగా చాలా స్టార్టప్స్ నిర్వాహక పరంగా నిలబడలేకపోయాయి.

* AI మరియు ఆటోమేషన్ ప్రభావం

ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ (AI) పెరుగుదలతో పాత మోడల్‌పై నడిచిన కొన్ని స్టార్టప్స్ రీలవెంట్ కాకుండా పోయాయి.

ఉదాహరణకు — కంటెంట్ క్రియేషన్, రిక్రూట్మెంట్, ఫైనాన్షియల్ సర్వీసెస్ రంగాల్లో AI ఆధారిత టూల్స్ రావడంతో పాత పద్ధతులపై ఆధారపడిన కంపెనీలు మార్కెట్‌ను కోల్పోయాయి.

* మానసిక ఒత్తిడి – ఫౌండర్ల బర్నౌట్

ఫౌండర్లు నిరంతరం ఫండింగ్ కోసం, ప్రోడక్ట్ డెవలప్‌మెంట్ కోసం, టీమ్ మేనేజ్‌మెంట్ కోసం శ్రమిస్తుంటారు.

ఫండింగ్ దొరకకపోవడం, టార్గెట్లు అందకపోవడం, ఇన్వెస్టర్ల ప్రెషర్ వంటి కారణాల వల్ల చాలామంది ఫౌండర్లు బర్నౌట్ అయ్యి ప్రాజెక్ట్‌లను ఆపేశారు.

* ఇక భవిష్యత్తు ఎలా ఉండబోతోంది?

స్టార్టప్ ఎకోసిస్టమ్‌లో మార్పు రావడం సహజం. ప్రతి 100 స్టార్టప్స్‌లో 90 విఫలమవుతాయన్నది గ్లోబల్ నార్మ్.

కానీ భారత్‌లో ప్రస్తుతం కొత్త దిశలో మార్పులు కనిపిస్తున్నాయి —

సస్టైనబుల్ బిజినెస్ మోడల్స్

స్థానిక మార్కెట్ ఆధారిత ఉత్పత్తులు

AI, గ్రీన్‌టెక్, హెల్త్‌టెక్, అగ్రిటెక్‌లపై దృష్టి

ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహక పథకాలు

ఇవి రాబోయే రోజుల్లో కొత్త తరహా స్టార్టప్స్‌కు ఊపిరి నింపనున్నాయి.

స్టార్టప్ అంటే కేవలం ఒక కంపెనీ కాదు. అది ఒక కల, ఒక దిశ, ఒక ఆవిష్కరణ. కొన్ని విఫలమైనా, వాటి అనుభవాలు తదుపరి తరానికి పాఠాలవుతాయి. 11,223 స్టార్టప్స్ బంద్ అయినా భారత్‌లో ఆంత్రప్రెన్యూర్ స్పూర్తి మాత్రం తగ్గలేదు.

విఫలం అంటే అంతం కాదు, అది కొత్త ప్రారంభానికి మొదటి అడుగు మాత్రమే.