మమ్దానీ నిజంగా “భారత వ్యతిరేకి”, “హిందూ వ్యతిరేకి”నా?

న్యూయార్క్ మేయర్ జోహ్రాన్ క్వామే మమ్దానీ భారతీయ మూలాలున్న ఉగాండా ముస్లిం కుటుంబంలో జన్మించిన అమెరికన్ రాజకీయ నాయకుడు. ఆయన వామపక్ష భావజాలం, పదునైన సామాజిక విమర్శల కారణంగా భారత్‌తో పాటు అమెరికన్-భారతీయ వర్గాల్లోనూ తీవ్ర చర్చనీయాంశమయ్యారు. కొందరు ఆయన్ని “యాంటీ-ఇండియా”, “యాంటీ-హిందూ” అంటూ విమర్శిస్తుండగా మరికొందరు ఆయ‌నను సామాజిక న్యాయం కోసం పోరాడే స్వతంత్రవాదిగా సమర్థిస్తున్నారు.

* వివాదానికి మూల కారణాలు

మమ్దానీపై ఈ తీవ్ర ఆరోపణలు రావడానికి ప్రధానంగా ఆయన చేసిన కొన్ని వ్యాఖ్యలు కారణం. ఈ వ్యాఖ్యలు నేరుగా భారతదేశ పాలకవర్గాన్ని, అలాగే హిందూ సమాజంలోని కొన్ని సాంఘిక అంశాలను లక్ష్యంగా చేసుకున్నాయి. మమ్దానీ భారత్‌లో పెరుగుతున్న మతరాష్ట్రవాదంపై, ముఖ్యంగా పాలక పక్షం యొక్క విధానాలపై బహిరంగంగా విమర్శలు గుప్పించారు. భారతదేశంలో నెలకొని ఉన్న జాతి ఆధారిత వివక్షను, ప్రత్యేక హక్కులను ఆయన తీవ్రంగా ఖండించారు. పాలస్తీనా-ఇజ్రాయెల్ సమస్యలో ఇజ్రాయెల్ చర్యలను ఆయన తప్పుపట్టడం, పాలస్తీనా పక్షాన నిలబడడం కూడా ఈ వివాదానికి ఆజ్యం పోసింది.

ఈ వ్యాఖ్యలను అమెరికాలోని కొన్ని భారతీయ, హిందూ వర్గాలు తమ దేశ ప్రతిష్టకు, మత విశ్వాసాలకు భంగం కలిగించేవిగా భావించాయి. ఆయన విమర్శలను కేవలం రాజకీయ విమర్శగా కాకుండా, భారతదేశం పట్ల, హిందుత్వం పట్ల వ్యతిరేకతగా కొందరు అర్థం చేసుకున్నారు.

* “ఆంటీ-ఇండియా” ముద్ర వెనుక వాదనలు

మమ్దానీని "భారత వ్యతిరేకి"గా చిత్రీకరిస్తున్న విమర్శకులు ప్రధానంగా ఆయన భారత ప్రభుత్వ విధానాలను తీవ్రంగా విమర్శించడాన్ని ప్రశ్నిస్తున్నారు. ప్రభుత్వ విధానాలను ప్రశ్నించడం ద్వారా ఆయన భారత దేశ ప్రతిష్టను తగ్గించే ప్రయత్నం చేస్తున్నారని విమర్శకులు ఆరోపించారు. మతపరమైన, జాతిపరమైన అంశాలను ఉపయోగించి రాజకీయాలు చేస్తున్నారని, ఈ క్రమంలో మైనారిటీల పక్షాన అతిగా మాట్లాడుతున్నారని కొందరి అభిప్రాయం.

ముస్లిం కావడంతో, ఆయన విమర్శలు కేవలం రాజకీయ దృష్టితో కాక, మతపరమైన దురభిప్రాయంతో చేస్తున్నారని కొందరు తీవ్ర విమర్శకులు అభిప్రాయపడ్డారు, కొంతమంది ఆయన్ని “ఫనాటిక్ ఇస్లామిస్ట్” అని కూడా విమర్శించారు.

* మద్దతుదారుల వివరణ

మమ్దానీ మద్దతుదారులు మాత్రం ఈ ఆరోపణలను పూర్తిగా ఖండిస్తున్నారు. ఆయనను వ్యక్తిగతంగానో, మతం ఆధారంగానో విమర్శించడం సరికాదని వారు వాదిస్తున్నారు. మమ్దానీ కేవలం సామాజిక న్యాయం, సమానత్వం కోసం మాత్రమే పోరాడుతున్నారని, ఆయన విమర్శలు ఎవరి మతానికో వ్యతిరేకం కాదని, కేవలం అన్యాయానికి మాత్రమే వ్యతిరేకమని వారు స్పష్టం చేశారు. ఆయన విమర్శలు భారత ప్రభుత్వ పాలనపై, నిర్దిష్ట విధానాలపై మాత్రమే ఉన్నాయని, యావత్తు భారతదేశానికో, హిందూ మతానికో వ్యతిరేకం కాదని మద్దతుదారులు చెబుతున్నారు. ఆయన అభిప్రాయాలు ప్రపంచ స్థాయిలో కార్మిక హక్కులు, చవక ఇళ్ల వ్యవస్థ, వివక్ష లేని సమాజం వంటి అంశాలపై కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయని వారు పేర్కొన్నారు.

జోహ్రాన్ క్వామే మమ్దానీ "ఆంటీ-ఇండియా"నా లేక "ఆంటీ-హిందూ"నా అన్న ప్రశ్నకు స్పష్టమైన, ఏకపక్షమైన సమాధానం లేదు. ఆయన వ్యాఖ్యలను ఎవరు ఏ దృష్టితో చూస్తున్నారన్న దానిపైనే ఈ ముద్ర ఆధారపడి ఉంటుంది. భారతీయ జాతీయవాదాన్ని సమర్థించే వారికి, ఆయన ఒక విమర్శకుడుగా కనిపిస్తారు. సామాజిక న్యాయం, వామపక్ష సిద్ధాంతాలకు విలువనిచ్చే వారికి, ఆయన ఒక పోరాట యోధుడుగా కనిపిస్తారు.

మమ్దానీ విజయం అమెరికాలోని భారతీయ సమాజంలో కూడా భిన్నత్వానికి, మార్పు కోరికకు సంకేతం. ఆయన ఎవరికీ వ్యతిరేకం కాకపోవచ్చు. కానీ స్థితిగతులను సవాలు చేసే నాయకుడిగా మాత్రం అమెరికన్ రాజకీయాలలో కొత్త అధ్యాయాన్ని ప్రారంభించారు.