ఢిల్లీ-డెహ్రాడూన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేకు ‘రోడ్‌బ్లాక్’గా మారిన ఒక ఇల్లు - 27 ఏళ్ల కథ!

ఢిల్లీ-డెహ్రాడూన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే.. చార్ ధామ్ యాత్రకు దగ్గరి దారి. ఇది పూర్తయితే ఎంతో మంది భక్తులకు సౌకర్యంగా ఉంటుంది. కానీ ఒకే ఒక్క కుటుంబం.. వారి ఇల్లు ఆ రోడ్డు నిర్మాణంతో తాము వీధిన పడలేమంటూ పోరాడుతోంది. దాదాపు 27 ఏళ్లు గా ఈ ఎక్స్ ప్రెస్ వేను అడ్డుకుంటోంది. అంతా పూర్తయ్యి మధ్యలో వీరి ఇల్లు కారణంగా నిర్మాణం ప్రారంభించలేకపోతున్నారు. ఢిల్లీ-డెహ్రాడూన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేకు ‘రోడ్‌బ్లాక్’గా మారిన ఒక ఇల్లు కథను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.

1990వ దశకంలో వీర్సేన్ సరోహా తన కుటుంబంతో కలిసి ఢిల్లీ సమీపంలోని మండోలాలో 1600 చదరపు మీటర్ల స్థలంలో ఉన్న ఒక సాధారణ ఇంట్లో నివసించేవారు. ఆ సమయంలో ఆ ప్రాంతం పూర్తిగా గ్రామీణ ప్రాంతం. ఇళ్లు, పొలాలు అక్కడక్కడ విస్తరించి ఉండేవి. 1998లో ఉత్తరప్రదేశ్ హౌసింగ్ బోర్డు ఢిల్లీ-ఘజియాబాద్ సరిహద్దుకు సమీపంలోని ఆరు గ్రామాల్లో 2614 ఎకరాల భూమిని సేకరించి మండోలా హౌసింగ్ స్కీమ్‌ను ఏర్పాటు చేయాలని ప్రకటించింది. చాలా కుటుంబాలు తమ భూములను ప్రభుత్వానికి అప్పగించడానికి అంగీకరించాయి.

అయితే వీర్సేన్ మాత్రం తన భూమిని ఇవ్వడానికి నిరాకరించారు. ఆయన తన పోరాటాన్ని అలహాబాద్ హైకోర్టుకు తీసుకువెళ్లారు. హైకోర్టు ఆయన భూమి సేకరణ ప్రక్రియను నిలిపివేస్తూ ఇంజక్షన్ ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. అప్పటి నుండి ఆ కుటుంబం సంవత్సరాల తరబడి న్యాయ పోరాటం చేస్తూనే ఉంది. ప్రస్తుతం ఈ కేసును వీర్సేన్ మనవడు పోరాడుతున్నారు.

చాలా కాలం పాటు నిరసనలు.. పథకం అభివృద్ధిలో జాప్యం కారణంగా ఆ ప్రణాళిక ప్రకారం ఇక్కడ నివాస గృహాలు నిర్మించబడవని అందరూ గ్రహించారు. నేషనల్ హైవేస్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా (NHAI) తన ఢిల్లీ-డెహ్రాడూన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే కోసం భూమిని సేకరించడం ప్రారంభించడంతో హౌసింగ్ బోర్డు తన ప్రయత్నాలను విరమించుకుంది. చాలా కుటుంబాలు భూసేకరణకు అంగీకరించినప్పటికీ వీర్సేన్ కుటుంబం మాత్రం తమ నిర్ణయానికి కట్టుబడి ఉంది. 1990ల నుండి ఈ ఇల్లు తన అసలు స్థితిని కొనసాగించింది. కానీ చుట్టుపక్కల పరిసరాలు పూర్తిగా మారిపోయాయి. ఈ రహదారి అక్షరధామ్‌ను ఉత్తరాఖండ్ కొండలతో కలుపుతూ నిర్మితమవుతోంది.

- రెండు భాగాలుగా నిర్మాణ పనులు

నేషనల్ హైవేస్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా ఈ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేను అక్షరధామ్ నుండి ఈస్టర్న్ పెరిఫెరల్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే (EPE) వరకు రెండు భాగాలుగా నిర్మిస్తోంది. మొదటి భాగం అక్షరధామ్ నుండి లోని (ఉత్తరప్రదేశ్ సరిహద్దు) వరకు 14.7 కిలోమీటర్లు, రెండవ భాగం లోని నుండి ఈస్టర్న్ పెరిఫెరల్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలోని ఖేక్ర వరకు 16 కిలోమీటర్ల మేర ఉంటుంది. వీర్సేన్ యొక్క 1,600 చదరపు మీటర్ల ఇల్లు అడ్డుగా ఉండటంతో ఈ రెండు భాగాలు దాదాపు పూర్తయ్యాయి.

మొత్తం 212 కిలోమీటర్ల ఈ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే నిర్మాణం చివరి దశకు చేరుకుంది. ఈ రహదారి ఈ జూన్‌లో ప్రారంభం కావాల్సి ఉంది. అయితే వీర్సేన్ యొక్క ఖాళీ రెండు అంతస్తుల ఇల్లు కారణంగా దీని ప్రారంభం ఆలస్యమయ్యే అవకాశం ఉంది. ఇంటి యజమాని.. అతని కుటుంబం సుప్రీంకోర్టులో న్యాయపరమైన అభ్యంతరాలు దాఖలు చేయడంతో ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే నిర్మాణం నిలిచిపోయింది.

మండోలా హౌసింగ్ ప్రాజెక్ట్ అభివృద్ధిని ప్రకటించిన సమయంలో ప్రభుత్వం చదరపు మీటరుకు రూ. 1,100 నష్టపరిహారం చెల్లించింది. దీని కారణంగా దాదాపు 1,000 మంది రైతులు.. ఇంటి యజమానులు ప్రభావితమయ్యారని నవభారత్ టైమ్స్ నివేదించింది.సంవత్సరాల క్రితం అందించిన చెల్లింపులను మొత్తం 94% మంది అంగీకరించారు. ప్రభుత్వం అందించిన చెల్లింపును తిరస్కరించిన అరుదైన వ్యక్తుల సమూహంలో వీర్సేన్ ఒకరు.

మండోలాలో మెరుగైన నష్టపరిహారం కోసం జరిగిన నిరసనకు నాయకత్వం వహించిన నీరజ్ త్యాగి ప్రకారం.. వివాదంలో ఉన్న ఇరు పక్షాలు ఎక్కువ చెల్లింపులు పొందాలని కోరుకున్నాయి. 2007లో వీర్సేన్ అలహాబాద్ హైకోర్టులో కేసు దాఖలు చేశారు. 2010లో వీర్సేన్ భూమిని స్పష్టంగా గుర్తించాలని యూపీ హౌసింగ్ బోర్డును ఆదేశిస్తూ తీర్పు వెలువడింది. అయితే, ఆయన కేసు పరిష్కారమయ్యేలోపే వీర్సేన్ మరణించారు.

2017 నుండి 2020 వరకు NHAI తమ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే నిర్మాణ ప్రణాళికను విజయవంతంగా అమలు చేసింది. మండోలా సమీపంలో ఒక రాంప్‌ను నిర్మించడానికి NHAIకి భూమి అవసరమైంది. 2020లో హౌసింగ్ బోర్డు తమ భూమి యాజమాన్యంలో కొంత భాగాన్ని, ఆ ఇంటితో సహా నేషనల్ హైవేస్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియాకు విడుదల చేసింది. 2024లో వీర్సేన్ సరోహా మనవడు లక్ష్యవీర్ సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించి ఆ భూమిని హౌసింగ్ బోర్డుకు ఇవ్వకూడదని వాదించారు. సుప్రీంకోర్టు ఈ పిటిషన్‌ను అలహాబాద్ హైకోర్టులోని లక్నో బెంచ్‌కు బదిలీ చేసింది. ఏప్రిల్ 16న లక్నో బెంచ్ ఈ విషయంపై విచారణ జరపనుంది.

ఈ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే ప్రాజెక్ట్ ప్రజలకు చాలా ముఖ్యమైనది కాబట్టి, ఈ విషయాన్ని వెంటనే పరిష్కరించాలని సుప్రీంకోర్టు ఆదేశాలు జారీ చేసింది. ఈ రహదారి ప్రారంభం ఈ న్యాయ ప్రక్రియలపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

అక్షరధామ్ , EPE మధ్య ప్రయాణం ఢిల్లీ నుండి బాగ్‌పత్ వరకు మొత్తం ప్రయాణ సమయాన్ని 30 నిమిషాల కంటే తక్కువకు తగ్గిస్తుంది. NHAI అధికారి ప్రకారం ఈ ప్రాజెక్ట్‌లో దాదాపు 20 కిలోమీటర్ల మేర ఎలివేటెడ్ సెక్షన్ ఉంటుంది. ఈ ప్రతిపాదిత రహదారి ద్వారా ప్రజలు అక్షరధామ్ నుండి లోని మీదుగా బాగ్‌పత్ వరకు నిరంతరాయంగా ప్రయాణించవచ్చు. కానీ ఒకే ఒక్క వీర్సేన్ కుటుంబం ఇల్లు మధ్యలో ఉండి ఈ రోడ్డును ముందుకు పడనీయడం లేదు. 1990 నుంచి వారు పోరాడుతూనే ఉన్నారు. ఇంజనీర్లు ఈ ప్రత్యేక సమస్యను విజయవంతంగా పరిష్కరించే వరకు ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే ప్రాజెక్ట్ అసంపూర్ణంగానే ఉంటుంది.