చమురు రాజకీయాల మధ్య భారత్ పై అమెరికా ఒత్తిళ్లు పనిచేస్తాయా?

రష్యా–ఉక్రెయిన్‌ యుద్ధం ప్రారంభమైన నాటి నుండి అంతర్జాతీయ వేదికలన్నీ రెండు శిబిరాలుగా విడిపోయాయి. ఒకవైపు అమెరికా, యూరోప్‌ దేశాలు రష్యాపై ఆర్థిక ఆంక్షలు విధిస్తే, మరోవైపు భారత్‌, చైనా, బ్రెజిల్‌ వంటి అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు తమ అవసరాలను దృష్టిలో ఉంచుకొని రష్యాతో వ్యాపారాన్ని కొనసాగిస్తున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలోనే అమెరికా సెనెటర్‌ లిండ్సే గ్రాహం చేసిన వ్యాఖ్యలు దుమారం రేపాయి.

- అమెరికా ఒత్తిడి.. అంతర్జాతీయ సమీకరణలు

‘‘రష్యా చమురును కొనుగోలు చేసి పుతిన్‌ యుద్ధానికి బలమిస్తున్న దేశాలు మూల్యం చెల్లించుకోవాల్సి వస్తుంది’’ అని లిండ్సే హెచ్చరించడం అమెరికా దౌత్య విధానానికి స్పష్టమైన ప్రతిబింబం. వాస్తవానికి అమెరికా వ్యూహం స్పష్టమే రష్యా చమురు ఆదాయాన్ని అడ్డుకోవాలి, ఉక్రెయిన్‌పై యుద్ధాన్ని ఆర్థికంగా నిలువరించాలి. కానీ ఈ వ్యూహం అమలులో భారత్‌లాంటి దేశాలు తమ ఇంధన అవసరాలు, జాతీయ ప్రయోజనాలు పక్కన పెట్టేయలేవు.

- భారత్‌ స్థానం – అవసరాల వాస్తవం

భారత్‌కు రోజూ లక్షల బారెళ్ల చమురు అవసరం ఉంటుంది. గ్లోబల్‌ మార్కెట్లో చమురు ధరలు పెరుగుతున్న సమయంలో చౌకగా రష్యా నుంచి కొనుగోలు చేయడం తప్పనిసరి చర్య. ఇది కేవలం ఆర్థిక లాభం కాదు; దేశీయ ద్రవ్యోల్బణం నియంత్రణ, ప్రజలకు అందుబాటులో ఇంధనం కల్పించడం వంటి కీలక అంశాలు ఇందులో ఉన్నాయి. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో అమెరికా ఒత్తిడి ఎంతవరకు అంగీకారయోగ్యం?

స్వతంత్ర దౌత్యానికి సవాలు

భారత్‌ ఎప్పటి నుంచో "స్ట్రాటజిక్‌ ఆటానమీ" అనే సిద్ధాంతాన్ని అనుసరిస్తూ వస్తోంది. రష్యా, అమెరికా రెండింటితోనూ సాన్నిహిత్యం కొనసాగిస్తూ, దేశ ప్రయోజనాలను కాపాడుకుంటోంది. కానీ అమెరికా ఈ తరహా వ్యాఖ్యలు చేయడం, బెదిరింపులు వినిపించడం ఆ స్వతంత్ర దౌత్య ధోరణిని సవాల్‌ చేస్తున్నట్టే కనిపిస్తోంది.

దీర్ఘకాల ప్రభావాలు

తాత్కాలికంగా అమెరికా టారిఫ్‌లు లేదా ఆంక్షలు కొన్ని పరిశ్రమలపై ప్రభావం చూపవచ్చు. అయితే మొత్తం జీడీపీ లేదా వాణిజ్యానికి పెద్దగా నష్టం జరగదని భారత వాణిజ్యశాఖ చెబుతోంది. కానీ సమస్య కేవలం ఆర్థికం మాత్రమే కాదు. అమెరికా–భారత్‌ వ్యూహాత్మక సంబంధాలు, రక్షణ రంగ సహకారం వంటి అంశాలపై కూడా దీని ప్రభావం పడే అవకాశం ఉంది.

లిండ్సే గ్రాహం వ్యాఖ్యలు అమెరికా అసహనానికి ప్రతీక. కానీ భారత్‌ తన ఇంధన అవసరాలను, జాతీయ ప్రయోజనాలను వదులుకునే పరిస్థితి లేదు. అంతర్జాతీయ రాజకీయాల్లో దౌత్యం అనేది ఒత్తిడిని తట్టుకొని, సమతౌల్యం పాటించే కళ. ఈ చమురు రాజకీయాలు భారత్‌ను ఆ పరీక్ష ఎదుర్కొనేలా చేస్తున్నాయి. అమెరికా ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటూనే, రష్యా సంబంధాలను కొనసాగిస్తూ, భారతం తన స్వతంత్ర దౌత్యాన్ని రాబోయే రోజుల్లో ఎంత నైపుణ్యంతో నడిపిస్తుందనేది కీలకం.