ఈ బడ్జెట్ ఏంటి? పాక్‌కు షాకిచ్చిన ఐఎంఎఫ్‌

రాబోయే ఆర్థిక సంవత్సరానికి పాకిస్థాన్ ప్రవేశపెట్టనున్న బడ్జెట్‌లో రక్షణ వ్యయానికి చేసే కేటాయింపులపై అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి (ఐఎంఎఫ్) తీవ్ర అభ్యంతరాలు వ్యక్తం చేసింది. అభివృద్ధి కార్యక్రమాలు, మౌలిక సదుపాయాలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వకుండా సైనిక చర్యలకు నిధులు కేటాయించడంపై ఐఎంఎఫ్‌ తీవ్ర అసంతృప్తిని వెలిబుచ్చింది. ఈ ఆందోళనల నేపథ్యంలో జూన్ 2న విడుదల కావాల్సిన పాకిస్థాన్ బడ్జెట్‌ను జూన్ 10కి వాయిదా వేశారు.

ఐఎంఎఫ్ అభ్యంతరాలు, రక్షణ వ్యయం పెంపుపై అభ్యంతరం:

పాకిస్థాన్ తన ప్రతిపాదిత బడ్జెట్‌లో రక్షణ వ్యయాన్ని 18% పెంచాలని నిర్ణయించుకుంది. అయితే, దేశ ఆర్థిక రికవరీని పర్యవేక్షిస్తున్న ఐఎంఎఫ్ దీన్ని తీవ్రంగా వ్యతిరేకిస్తోంది. అధిక ద్రవ్యోల్బణం (38% కంటే ఎక్కువ), పెరుగుతున్న రుణ భారం, 25 బిలియన్ డాలర్ల వాణిజ్య లోటుతో పాకిస్థాన్ పోరాడుతున్నప్పటికీ, అభివృద్ధి కార్యక్రమాల కంటే సైనిక నిధులకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం సరికాదని ఐఎంఎఫ్ అభిప్రాయపడుతోంది. ఇటీవల ఒక బిలియన్ డాలర్ల అప్పును ఐఎంఎఫ్ పాకిస్థాన్‌కు ఆమోదించిన విషయం తెలిసిందే.

బడ్జెట్ వాయిదా, ప్రత్యామ్నాయాల సూచన:

రక్షణ కేటాయింపులు, పన్ను కోతలకు సంబంధించి ఐఎంఎఫ్‌తో తలెత్తిన విభేదాల కారణంగా జూన్ 2న విడుదల కావాల్సిన బడ్జెట్‌ను పాకిస్థాన్ జూన్ 10కి వాయిదా వేసింది. ఇప్పటికే బలహీనంగా ఉన్న ఆర్థిక వ్యవస్థపై మరింత ఒత్తిడిని నివారించేలా చర్యలు తీసుకోవాలని ఐఎంఎఫ్ సూచించింది. సైనిక వ్యయాన్ని భర్తీ చేయడానికి ప్రత్యామ్నాయ ఆదాయ వనరులను గుర్తించాలని ఐఎంఎఫ్ పాకిస్థాన్‌కు స్పష్టం చేసింది.

అభివృద్ధి కార్యక్రమాలకు కోతలు:

పాకిస్థాన్ ప్రతిపాదిత బడ్జెట్ సవరణలో, అభివృద్ధికి అత్యంత కీలకంగా ఉన్న పబ్లిక్ సెక్టార్ డెవలప్‌మెంట్ ప్రోగ్రామ్ (పీఎస్‌డీపీ)కి కేటాయింపులను గతంలో కంటే 20% తగ్గించారు. ఈ తగ్గింపు మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్టులు, సామాజిక సంక్షేమ కార్యక్రమాలను ప్రభావితం చేస్తుంది. ఇది దీర్ఘకాలిక ఆర్థిక స్థిరత్వానికి దోహదపడే రంగాల్లో వృద్ధి అవకాశాలను పరిమితం చేస్తుంది.

పెరుగుతున్న రుణ, ఆర్థిక సవాళ్లు:

పాకిస్థాన్ రుణ-జీడీపీ నిష్పత్తి (డెట్ టు జీడీపీ రేషియో) 70%గా ఉంది. ఇది దేశం ఆర్థిక సౌలభ్యం, అత్యవసర సేవలకు నిధులు సమకూర్చే వెసులుబాటును పరిమితం చేస్తుంది. పెరుగుతున్న వాణిజ్య లోటు నిర్వహణను మరింత క్లిష్టతరం చేస్తుంది, ఆర్థిక పునరుద్ధరణకు తక్కువ మార్గాలను చూపుతుంది.

బడ్జెట్‌లో భారీగా కోతలు ఎదుర్కొంటున్న ఇతర రంగాలు:

మౌలిక సదుపాయాలు: రూ.644 బిలియన్లు (గతంలో రూ.661 బిలియన్లు)

ఎనర్జీ: రూ.144 బిలియన్లు (గతంలో రూ.169 బిలియన్లు)

నీటి నిర్వహణ: రూ.109 బిలియన్లు (గతంలో రూ.135 బిలియన్లు)

హౌసింగ్ అండ్ ఫిజికల్ ప్లానింగ్: రూ.59 బిలియన్లు (గతంలో రూ.89 బిలియన్లు - 34 శాతం క్షీణత)

సోషల్ సెక్టార్లు: రూ.150 బిలియన్లు (గతంలో రూ.200 బిలియన్లు - 25% తగ్గుదల)

సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ: రూ.53 బిలియన్లు (గతంలో రూ.62 బిలియన్లు)

గవర్నెన్స్ ప్రాజెక్టులు: రూ.9 బిలియన్లు (గతంలో రూ.17 బిలియన్లు)

ఉత్పత్తి రంగాలు: రూ.11 బిలియన్లు (గతంలో రూ.15 బిలియన్లు)

రక్షణ రంగానికి కేటాయింపులు ఎక్కువ చేస్తే ఐఎంఎఫ్ రుణాలను రద్దు చేసే అవకాశం ఉంది. భవిష్యత్తులోనూ పాక్ కు రుణాలు అందవు. సో ఈ పరిణామం పాకిస్తాన్ కు గట్టిషాక్ గా చెప్పొచ్చు.