బంగ్లాలో చైనా ఎంట్రీ.. భారత్ కు ముప్పు?

భారతదేశానికి, బంగ్లాదేశ్‌కు మధ్య దశాబ్దాలుగా ఉన్న మైత్రి ఇప్పుడు ఒక కీలకమైన పరీక్షను ఎదుర్కొంటోంది. ఈ పరీక్షకు కేంద్రబిందువు - పవిత్రమైన తీస్తా నది. 1996లో కుదిరిన గంగా జలవిభజన ఒప్పందం 2026తో ముగియనున్న నేపథ్యంలో తీస్తా నది జలాల పంపిణీ విషయంలో బంగ్లాదేశ్ చైనా వైపు చూడటం భారత్‌కు కొత్త భద్రతా సవాళ్లను సృష్టిస్తోంది.

తీస్తా నది వివాదం: నీటి కొరతతో బంగ్లా ఆందోళన

తీస్తా నది సిక్కింలో జన్మించి పశ్చిమ బెంగాల్ గుండా బంగ్లాదేశ్‌లోకి ప్రవహిస్తుంది. ఈ నది నీటి వాటాపై రెండు దేశాల మధ్య దశాబ్దాలుగా వివాదం నడుస్తోంది. 2011లో ఇరు దేశాల మధ్య జలవిభజన ఒప్పందం కుదిర్చేందుకు ప్రయత్నించినా పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి మమతా బెనర్జీ వ్యతిరేకత కారణంగా అది ఆగిపోయింది. దీని ఫలితంగా, బంగ్లాదేశ్‌లోని ఉత్తర ప్రాంతాలు వేసవిలో తీవ్రమైన నీటి కొరతతో అల్లాడుతున్నాయి. వ్యవసాయం, తాగునీరు కోసం తీస్తా జలాలపై ఆధారపడిన లక్షలాది మంది ప్రజల్లో అసంతృప్తి పెరిగింది.

డ్రాగన్ దూకుడు: చైనా 'తీస్తా రివర్ మాస్టర్ ప్లాన్'

బంగ్లాదేశ్ పడుతున్న ఈ ఇబ్బందిని చైనా తనకు అనుకూలంగా మలుచుకుంటోంది. బంగ్లాదేశ్ ప్రభుత్వం చైనాతో కలిసి "తీస్తా రివర్ మాస్టర్ ప్లాన్" అమలు చేయడానికి సిద్ధమవుతోంది.

ఈ భారీ ప్రాజెక్టు కింద, చైనా సంస్థలు బంగ్లాదేశ్‌లో అత్యాధునిక డ్యామ్‌లు, కాలువలు, వరద నియంత్రణ వ్యవస్థలను నిర్మించడానికి సుముఖత వ్యక్తం చేశాయి. బంగ్లాదేశ్‌కు ఇది ఆర్థికంగా, నీటి భద్రత పరంగా లాభదాయకంగా కనిపించినప్పటికీ, దీని వెనుక చైనా యొక్క వ్యూహాత్మక ఉద్దేశం స్పష్టంగా ఉంది.

భారత్ ఆందోళన: భద్రతా సమస్యగా మారిన నీటి వివాదం

భారతదేశం ఈ పరిణామాన్ని కేవలం నీటి పంపకాల సమస్యగా చూడటం లేదు, ఇది తమ తూర్పు సరిహద్దు భద్రతకు ముప్పుగా భావిస్తోంది. చైనా గత కొన్నేళ్లుగా దక్షిణాసియాలో తన పట్టును పెంచుకునేందుకు అనేక దేశాల్లో భారీ మౌలిక వసతుల ప్రాజెక్టులను చేపడుతోంది

శ్రీలంకలో హంబన్‌టోట ఓడరేవు లీజు.. నేపాల్, మాల్దీవులులో అనేక ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ప్రాజెక్టుల నిర్మాణం... ఇప్పుడు బంగ్లాదేశ్‌లో కూడా తీస్తా నది వద్ద చైనా ఇంజినీర్లు, సాంకేతిక బృందాలు పనిచేయడం అంటే – భారత ఈశాన్య రాష్ట్రాలకు, సరిహద్దు భద్రతకు నేరుగా సవాలు విసిరినట్టే అవుతుంది.

నిపుణుల హెచ్చరిక

భారత వ్యూహాత్మక నిపుణుల అభిప్రాయం ప్రకారం, "బంగ్లాదేశ్‌లో చైనా నిర్మించే ప్రతి ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ప్రాజెక్ట్ వెనుక వ్యూహాత్మక ఉద్దేశం ఉంటుంది. తీస్తా నది ప్రాజెక్ట్ ద్వారా చైనా గంగానది జల ప్రవాహాలను.. భారత అంతర్గత జల వ్యవస్థలను అంచనా వేయడానికి, వాటిపై పరోక్ష నియంత్రణ సాధించడానికి ప్రయత్నించవచ్చు."

మైత్రికి పరీక్ష: బంగ్లా ప్రజాభిప్రాయం మళ్లుతుందా?

ప్రస్తుతం బంగ్లాదేశ్ ప్రధాని షేక్ హసీనా ప్రభుత్వం భారత్‌తో మెరుగైన సంబంధాలనే కొనసాగిస్తోంది. కానీ, 2026 గడువు దగ్గర పడుతుండగా, తీస్తా ఒప్పందంపై భారత్ నుంచి స్పష్టమైన హామీ లభించకపోతే, నీటి కొరతతో బాధపడుతున్న బంగ్లాదేశ్ ప్రజాభిప్రాయం అనివార్యంగా చైనా వైపు మొగ్గు చూపే అవకాశం ఉంది.

ఈ పరిణామం భారతదేశం–బంగ్లాదేశ్ స్నేహానికి, దక్షిణాసియాలో భారత్ ఆధిపత్యానికి పెద్ద పరీక్షగా నిలుస్తుంది. తీస్తా వివాదం ఇపుడు కేవలం నీటి రాజకీయాలు కాదు, అది భారత్–చైనా భౌగోళిక రాజకీయ పోటీకి కొత్త వేదికగా మారుతోంది. భారత్ తక్షణమే దౌత్యపరమైన, ఆర్థికపరమైన ప్రత్యామ్నాయాలను బంగ్లాదేశ్‌కు అందించకపోతే, తూర్పు సరిహద్దుల్లో కొత్త, తీవ్రమైన భద్రతా సమస్యలు తలెత్తే ప్రమాదం ఉంది.