ఒకటే క్లాస్.. ఒకరి ఫీజు రూ.10లక్షలు.. మరొకరికి ఫ్రీ

పుణే ప్రైవేట్ మెడికల్ కాలేజీలో వెలుగులోకి వచ్చిన ఫీజుల పట్టిక సమాజంలో తీవ్రమైన చర్చకు దారి తీసింది. ఒకే కోర్సులో చదివే విద్యార్థులకు వారి కులాన్ని బట్టి ఫీజులు వేర్వేరుగా ఉండటం అనేక ప్రశ్నలను లేవనెత్తుతోంది. ఒక వైపు రిజర్వేషన్లు సామాజిక న్యాయానికి ఒక సాధనంగా ఉద్దేశించినవి, మరోవైపు ఈ విధానం అమలులో కొత్త సవాళ్లు, అసమానతలు సృష్టిస్తున్నాయనే వాదన బలంగా వినిపిస్తోంది.

రిజర్వేషన్ల ఉద్దేశం

భారత రాజ్యాంగంలో రిజర్వేషన్లు ఒక చారిత్రక అవసరాన్ని తీర్చడానికి రూపొందించబడ్డాయి. శతాబ్దాలుగా సామాజికంగా, ఆర్థికంగా వెనుకబడిన వర్గాలను ప్రధాన స్రవంతిలోకి తీసుకురావడమే వీటి ప్రధాన లక్ష్యం. విద్య, ఉద్యోగాల్లో సమాన అవకాశాలు కల్పించడం ద్వారా సామాజిక సమతుల్యతను సాధించాలనేది దీని వెనుక ఉన్న గొప్ప ఆశయం. ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి ఫీజు రాయితీలు, స్కాలర్‌షిప్‌లు ఒక ముఖ్యమైన సాధనంగా పనిచేస్తాయి.

ప్రస్తుత సమస్యలు

రిజర్వేషన్ల ఉద్దేశం మంచిదే అయినప్పటికీ, దాని ఆచరణలో అనేక సమస్యలు తలెత్తుతున్నాయి. ఒకే లెక్చర్ వినే ఇద్దరు విద్యార్థులలో ఒకరు రూ.10 లక్షలు కట్టడం, మరొకరు ఉచితంగా చదువుకోవడం ఎంతవరకు న్యాయం? ఈ విధానం కొన్ని తీవ్రమైన ప్రశ్నలను లేవనెత్తుతోంది. రిజర్వేషన్ల ద్వారా లబ్ధి పొందుతున్నవారు ఆర్థికంగా బలవంతులే కావచ్చు. అదే సమయంలో ఓపెన్ కేటగిరీలో ఉన్న ఒక పేద విద్యార్థికి అధిక ఫీజు ఒక పెద్ద భారంగా మారుతుంది. ఇది రిజర్వేషన్ల అసలు లక్ష్యానికి విరుద్ధంగా, ఒక రకమైన ఆర్థిక అన్యాయాన్ని సృష్టిస్తుంది. ఒకే తరగతి గదిలో చదివే విద్యార్థుల మధ్య "నాకు ఉచితం, నీకు 10 లక్షలు" అనే భావన మానసికంగా దూరాన్ని పెంచుతుంది. ఇది సమానత్వానికి బదులుగా వర్గాల మధ్య వైషమ్యాలకు దారి తీసే ప్రమాదం ఉంది. కులం ఆధారంగానే ప్రవేశాలు, ఫీజులు నిర్ణయించినప్పుడు, విద్యార్థులలో ప్రతిభకు బదులుగా కేటగిరీకి ప్రాధాన్యత లభిస్తుందనే భావన ఏర్పడుతుంది. ఇది విద్యార్థుల వ్యక్తిగత ప్రేరణను, పోటీతత్వాన్ని దెబ్బతీస్తుంది.

మార్పు అవసరమా?

ఈ సమస్యకు ఒక పరిష్కారం, రిజర్వేషన్లను పూర్తిగా రద్దు చేయడం కాదు, వాటిని మరింత సమర్థవంతంగా అమలు చేయడం. కులానికి బదులుగా నిజమైన ఆర్థిక స్థితిని బట్టి రాయితీలు, స్కాలర్‌షిప్‌లు ఇవ్వడం వల్ల నిజంగా అవసరమైన విద్యార్థులకు మేలు జరుగుతుంది. పేదరికం ఏ కులంలో ఉన్నా అది ఒకే విధంగా ఉంటుంది. అందువల్ల, ఆర్థిక స్థితి ఆధారంగా రాయితీలు ఇస్తే, సమాజంలో అత్యంత పేద విద్యార్థులకు, వారు ఏ కులానికి చెందినవారైనా సరే, విద్య అందుబాటులోకి వస్తుంది.

రిజర్వేషన్ల లక్ష్యం సమానత్వం తీసుకురావడమే కానీ, కొత్త రూపంలో అన్యాయాన్ని సృష్టించడం కాదనే వాస్తవాన్ని మనం విస్మరించలేము. "ఒకే క్లాస్, ఒకరికి 10 లక్షలు - మరొకరికి ఫ్రీ" అనే పరిస్థితి నేటి తరం మనస్సుల్లో న్యాయంపై సందేహాలు రేకెత్తిస్తోంది.